1821: «Αντάρτης, κλέφτης, παλικάρι, πάντα είν’ ο ίδιος ο λαός»

«Ό,τι ξέρουμε για το 1821 μοιάζει με αντεστραμμένο είδωλο στον καθρέφτη. Υπάρχουν δύο ‘21, αυτό των αρχόντων, των Φαναριωτών και της επίσημης διπλωματίας και αυτό του λαού και των προοδευτικών ανθρώπων όλου του κόσμου…» 

    (Δ. Φωτιάδης, από την ιστορική μονογραφία «ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ»)

Του Νίκου Μπογιόπουλου από το enikos.gr-Με αφορμή την επέτειο της 25ης Μαρτίου.......

Πώς γίνεται η Καλαμάτα να έχει απελευθερωθεί από τον τουρκικό ζυγό στις 23 Μάρτη του 1821, αλλά να γιορτάζουμε την έναρξη της Επανάστασης στις 25 Μάρτη;

Η απάντηση είναι απλή: Έπρεπε ο ξεσηκωμός να εγκιβωτιστεί σε ένα σχήμα που θα εξυπηρετούσε τους επί τουρκοκρατίας εξουσιαστές του λαού που παρέμειναν τέτοιοι και μετά την Επανάσταση. Ανάμεσά τους οι σεβάσμιοι δεσποτάδες της εποχής. Κι αφού οι τελευταίοι δεν είχαν να επιστρατεύσουν τίποτα άλλο για να οικειοποιηθούν την Επανάσταση, επιστράτευσαν την Παναγία.

Ήταν 17 ολόκληρα χρόνια μετά την Επανάσταση, με διάταγμα του 1838, που ως εθνική γιορτή ορίστηκε η μέρα του Ευαγγελισμού ώστε το ιερατείο να καμώνεται ότι ευλόγησε τον ξεσηκωμό…

Η αλήθεια, βέβαια, είναι ελαφρώς διαφορετική: Η σημαία της επανάστασης πρωτοσηκώθηκε από το λαογέννητο ηγέτη και δολοφονημένο αργότερα από τους πρόκριτους, Παναγιώτη Καρατζά, στην Πάτρα στις 21 Μάρτη. Όσο για τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, που όπως επιβεβαιώνουν τα απομνημονεύματά του απλώς… απουσίαζε, θυμήθηκε να «ευλογήσει» τα όπλα μόνο αφότου η Επανάσταση είχε ξεσπάσει και επιβληθεί.

Και τούτο συνέβη γιατί ο λαός (ανάμεσά του και ο λαϊκός κλήρος) δεν άκουσε τις «νουθεσίες» του ραγιαδισμού ούτε τις φοβέρες των φορέων του. Αυτοί, οι δεύτεροι, αντί του «Ελευθερία ή θάνατος» είχαν άλλη αντίληψη:

«Ας αφήσουμε τα παιδιά του Μωάμεθ να αποτελειώσουν τα παιδιά του Ροβεσπιέρου», έλεγαν…

***

Ας δούμε τι έλεγαν τα «παιδιά του Ροβεσπιέρου» και γιατί δεν άρεσαν στο αρχοντολόι:

«Σ’ Ανατολή και Δύση και Νότον και Βοριά

για την πατρίδα όλοι να ‘χωμεν μία καρδιά

στην πίστη του καθένας ελεύθερος να ζει

στη δόξαν του πολέμου να τρέξωμεν μαζί

Βούλγαροι κι Αρβανίτες, Αρμένιοι και Ρωμιοί,

αράπηδες και άσπροι, με μια κοινή ορμή,

για την Ελευθερίαν να ζώσωμεν σπαθί

πως είμαστ’ αντρειωμένοι παντού να ξακουστεί.

Βούλγαροι κι Αρβανίτες, Αρμένιοι και Ρωμιοί

Αράπηδες και άσπροι με μια κοινή ορμή

για την ελευθερία να ζώσουμε σπαθί

να σφάξουμε τους λύκους που το ζυγόν βαστούν

και Χριστιανούς και Τούρκους σκληρά

τους τυραννούν».

Αυτά έγραφε τότε ο Ρήγας Φεραίος. Έγραφε κι αυτά:

«Όταν η Διοίκησις βιάζη, αθετή, καταφρονή τα δίκαια του λαού και δεν εισακούη τα παράπονά του, το να κάμη τότε ο λαός ή κάθε μέρος του λαού επανάστασιν, να αρπάζη τα άρματα και να τιμωρήση τους τυράννους του, είναι (το) πλέον ιερόν από όλα τα δίκαιά του και το πλέον απαραίτητον από όλα τα χρέη του.

Αν ευρίσκωνται όμως εις τόπον, όπου είναι περισσότεροι τύραννοι, οι πλέον ανδρείοι πατριώται και φιλελεύθεροι πρέπει να πιάσουν τα περάσματα των δρόμων και τα ύψη των βουνών, εν όσω ν’ ανταμωθούν πολλοί, να πληθύνη ο αριθμός των, και τότε να αρχίσουν την επιδρομήν κατά των τυράννων (…)».

Κι επειδή έγραφε κι έλεγε αυτά, γι’ αυτό και ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε’ και οι αυλικοί του είχαν αποφανθεί ότι ο Ρήγας ήταν ένας «διεφθαρμένος τη φρένα»…
Όταν, δε, ο Ρήγας και οι σύντροφοί του δολοφονήθηκαν, οι …άνθρωποι του Θεού και …προστάτες του Γένους, αγαλλίασαν! Όπως έγραφε ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων, ο Ρήγας και οι σύντροφοί του «εσκόπευον να κάμουν επανάστασιν κατά του κραταιωτάτου Σουλτάνου αλλ’ ο μεγαλοδύναμος Θεός τους επαίδευσε κατά τας πράξεις των με τον θάνατον όπου τους έπρεπε (…)».
Έχουν κάποιο νόημα όλα αυτά ή μήπως να τα αγνοήσουμε και να το ρίξουμε στο τσάμικο αυτής της περίφημης… «εθνικής ομοψυχίας» και του «όλοι μαζί» που διακινούν αιώνες τώρα οι «από πάνω», οι οποίοι συνήθως απουσιάζουν και από το «όλοι» και από το «μαζί»;

***

Τι ήταν ο Παπαφλέσσας; Ήταν ο φλογερός αγωνιστής που γνωρίζουμε; Για το λαό ναι. Αλλά οι κοτσαμπάσηδες και οι σεβάσμιοι δεσποτάδες που τα είχαν κάνει τάτσι μήτσι κότσι με τους πασάδες είχαν άλλη άποψη.
Για παράδειγμα, και σύμφωνα με τα λόγια του Παλαιών Πατρών Γερμανού όπως καταγράφονται στα απομνημονεύματά του, ο Παπαφλέσσας – αυτός που θα μνημονεύεται στους αιώνες για τη θυσία του στο Μανιάκι – ήταν «… άνθρωπος απατεών και εξωλέστατος περί μηδενός άλλου φροντίζων ειμή τινί τρόπω να ερεθίση την ταραχήν του έθνους…».
Όταν ο Παπαφλέσσας συναντήθηκε με τον Παλαιών Πατρών Γερμανό για να του πει ότι όλα ήταν έτοιμα για την Επανάσταση, ο τελευταίος αυτό το «πατριωτικό» του απάντησε: «Είσαι απατεώνας».
Ποιο το συμπέρασμα; Μήπως να αδιαφορήσουμε για την αλήθεια και να συνεχίσουμε το «εθνικό» τσάμικο εκείνων που όποτε ακούνε για «ελευθερία» και «δικαιώματα» βλέπουν «ταραχήν του έθνους»;

***

Τι ήταν το κίνημα του Υψηλάντη και του Σούτσου που ξεδιπλώθηκε τον Μάρτη του ’21 στην Μολδοβλαχία; Τι ήταν αυτή καθ’ αυτή η Επανάσταση του 1821; Αν μιλάμε για το λαό ήταν η λύτρωση. Ήταν το σάλπισμα για την διεκδίκηση της λευτεριάς και του δίκιου.
Για τους προύχοντες, όμως, τι ήταν; Για το «ιερατείο» των «κεφαλών του Έθνους» τι ήταν; Μας το πληροφορεί το φιρμάνι του αφορισμού (!) της Επανάστασης (ο αφορισμός εκτός από την υπογραφή του πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, φέρει την υπογραφή του μητροπολίτη Ιεροσολύμων, καθώς και, μεταξύ άλλων, των μητροπολιτών Καισαρείας, Νικομήδειας, Δέρκων, Ανδριανουπόλεως, Βιζύης, Σίφνου, Ηρακλείας, Νικαίας, Θεσσαλονίκης, Βέροιας, Διδυμοτείχου, Βάρνης, Φαναρίου, Ναυπάκτου, Χαλκηδόνος, Τυρνάβου…):

«… αμφότεροι (Υψηλάντης και Σούτσος) αλαζόνες και δοξομανείς, ή μάλλον ειπείν ματαιόφρονες εκήρυξαν του γένους την ελευθερίαν και με την φωνήν αυτήν εφείλκυσαν πολλούς των εκεί κακοήθεις και ανοήτους (…) έγινε γνωστή εις το πολυχρόνιον κράτος η ρίζα και η βάσις όλου αυτού του κακοήθους σχεδίου. Με τοιαύτας ραδιουργίας εσχημάτισαν την ολεθρίαν σκηνήν οι δύο ούτοι και τούτων συμπράκτορες φιλελεύθεροι, μάλλον δε μισελεύθεροι, και επεχείρησαν έργον μιαρόν, θεοσταγές και ασύνετον, θέλοντες να διακηρύξωσι την άνεσιν και ησυχίαν των ομογενών μας πιστών ραγιάδων της κραταιάς βασιλείας (…) Αντί λοιπόν φιλελευθέρων εφάνησαν μισελεύθεροι, και αντί φιλογενών και φιλοθρήσκων εφάνησαν μισογενείς, μισόθρησκοι και αντίθετοι, διοργανίζοντες, φευ, οι ασυνείδητοι με τα απονενοημένα κινήματά των την αγανάκτησιν της ευμενούς κραταιάς βασιλείας (…)».

Και οι εκπρόσωποι του …Θεού και του Έθνους φτάνουν στο διά ταύτα και «παραγγέλλουν»:

«Διά τούτο (…) συμβουλεύομεν και παραινούμεν και εντελλόμεθα και παραγγέλλομεν πάσιν υμίν (…) να διακηρύξητε την απάτην των ειρημένων κακοποιών και κακόβουλων ανθρώπων και να τους αποδείξητε και να τους στηλιτεύσητε πανταχού (…) Εκείνους δε τους ασεβείς πρωταιτίους και απονενοημένους φυγάδας και αποστάτας ολεθρίους να τους μισήτε και να τους αποστρέφεστε και διανοία και λόγω, καθότι και η εκκλησία και το γένος τούς έχει μεμισημένους, και επισωρεύει κατ’ αυτών τας παλαμναιοτάτας και φρικωδεστάτας αράς: ως μέλη σεσηπότα, τους έχει αποκεκομμένους της καθαράς και υγιαινούσης χριστιανικής ολομελείας. Ως παραβάται δε των θείων νόμων και κανονικών διατάξεων… αφορισμένοι υπάρχειεν και κατηραμένοι και ασυγχώρητοι και μετά θάνατον (…)».

Ωραίο δεν είναι το τσάμικο της… «εθνικής ομοψυχίας»;

***

Αυτά, λοιπόν, με τους «μέσα». Αλλά υπήρχαν και οι «φίλοι» μας οι «απ’ έξω». Ας πάμε να δούμε τι συνέβη και με τους «έξω». Ο λόγος στον Στρατηγό, τον Μακρυγιάννη:

«Και παραδοθήκαμεν εις την τιμή εσάς των ομοθρήσκων μας Ρούσσων και Άγγλων και Γάλλων να μας σώσετε – κ’ εσείς οι φιλάνθρωποι της πρώτες χρονιές πιάνατε ένα αθώον παιδί, ένα αρφανό, οπού γύρευε η τυραγνία να του πάρη την ζωή του και την τιμή του και θρησκεία του και με την βοήθεια του Θεού εσώθη· και οι τρεις εσείς το κιντυνεύετε να το πάτε πάλε εις την δικαιοσύνη του τύραγνου·(…) Τι φαντάζεστε, ότι μας βοηθήσετε, ή μας μολύνετε και μας αφανίσετε; Ξίκι να γίνεταν από ‘μας ήταν καλύτερα και το καλό σας και το κακό σας! Ευγνωμονούμεν οι Ελληνες γενικώς τους φιλανθρώπους υποκόγους σας, έχομεν χάριτες εις αυτούς τους ευεργέτες μας –καμμιά χάρη ‘σ εσάς της ανεμοδούρες, της διαφταρμένες μηχανές δεν έχομεν! Οι τίμιοι άνθρωποι να μην σας ακούσουνε! Ούτε το καλό σας θέλουν να τους κάμετε. Ας σας ευγνωμονήσουνε εκείνοι οπού τους δώσετε τα δάνεια και τα ‘φκειασαν λούσια και πολυτέλειες κι’ άλλα τοιούτα. Εκεινών εκάμετε καλό με τα δάνειά σας, του Αρμασπέρη, του Κωλέτη, του Μαυροκορδάτου, του Μεταξά και συντροφιές τους (…) δεν θέλω σας ξέρη, ούτε να σας ακούσω! Από αυτά όλα η πατρίδα κλονίζεται, από της οδηγίες της πατρικές των Πρέσβεων και δικώ μας ξενολάτρων».

Αυτά συνέβαιναν, γράφονταν και λέγονταν δυο αιώνες προ ΝΑΤΟ και προ ΕΕ. Και μάλλον δεν χρειάζεται κάποιο πιο επίκαιρο σχόλιο.

***

Τα συμπεράσματα – τα δικά μας τουλάχιστον – από όλα αυτά παραμένουν αναλλοίωτα:
Πρώτο: Τιμή και δόξα στην Επανάσταση του ’21. Τιμή και δόξα στους επαναστάτες, σε εκείνους που ανάμεσά τους δεν υπήρξε «κανένας φρόνιμος», όπως το λέει ο Κολοκοτρώνης.
Δεύτερο: Τιμή και δόξα στην «επαναστάτισσα Ελλάδα» που ύμνησε ο Πούσκιν και λάτρεψε ο Μπάιρον, τιμή και δόξα στον επαναστατημένο λαό που δεν αρνήθηκε το ευκταίο στο όνομα του «εφικτού», τιμή και δόξα στους «Καραισκάκηδες» που δεν διαπραγματεύτηκαν τον ξεσηκωμό τους με τον Μέτερνιχ.
Τρίτο: «Όσοι το χάλκεον χέρι του φόβου βαρύ αισθάνονται, ζυγόν δουλείας, ας έχουσι. Θέλει αρετήν και τόλμην η Ελευθερία» (Αντρέας Κάλβος). Η’ όπως το έλεγε 120 χρόνια μετά την Επανάσταση του ’21 ο ύμνος του ΕΛΑΣ: «Αντάρτης, κλέφτης, παλικάρι, πάντα είναι ο ίδιος ο λαός».
Τέταρτο: Ο λαός. Ο μόνος που μπορεί να βάζει τέλος στις τυραννίες. Που ακόμα κι όταν «χάνονται» οι Επαναστάσεις του, δεν έχει άλλο δρόμο από εκείνον που γράφει: «Πέθανε η Επανάσταση. Ζήτω η Επανάσταση»!

Περί παιδείας, πολιτικής παιδείας και άλλων δεινών…

Αναδημοσιεύουμε από την εφημερίδα "Ο δρόμος της Αριστεράς":

Το έγκλημα που διαιωνίζεται αφορά στην «παραγωγή» νεαρών ενηλίκων χωρίς ουσιαστική ικανότητα για κριτική σκέψη, χωρίς αναπτυγμένη συναισθηματική νοημοσύνη, χωρίς γνώση για τον ελληνικό και ευρωπαϊκό πολιτισμό παρά μόνο σε ένα πρωτόγονο και μάλλον διαστρεβλωμένο επίπεδο, χωρίς επίγνωση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεών τους στο πλαίσιο της πολιτείας, χωρίς γνώσεις για τα μεγάλα κοινωνικά και πολιτικά κινήματα, χωρίς δεξιότητες για επίλυση προβλημάτων, χωρίς δυνατότητα για εναλλακτική/αντισυμβατική σκέψη. Επίσης, χωρίς αυτόνομη ηθική και διάθεση εμπλοκής σε πρωτοβουλίες που αφορούν το «γενικό καλό». Αντίθετα, «παράγουμε» παθητικότητα, ομοιομορφία, ανταγωνισμό, κοινωνικά στερεότυπα, υποκριτική συμπεριφορά και μηχανιστική σκέψη. Όλα αυτά σε ένα περιβάλλον απαιτούμενης αλλά όχι παιδαγωγικά αρθρωμένης πειθαρχίας, κόπωσης, δυσφορίας, άγχους….
Ίσως φαίνεται λίγο αφοριστική αυτή η θεώρηση, αλλά δυστυχώς ισχύει για την πλειοψηφία των παιδιών και κυρίως εκείνων που δεν είναι «εκτεθειμένα» στα κατάλληλα ερεθίσματα στην οικογένεια ή την ευρύτερη κοινωνική τους ομάδα.

Οι συνεργοί;
Συνεργοί είμαστε δάσκαλοι/καθηγητές, γονείς και φυσικά η πολιτεία με τις εκάστοτε εκπαιδευτικές ρυθμίσεις και «αλλαγές» οι οποίες δεν έχουν αποδώσει καλύτερη παιδεία. Η «έξοδος» είναι πάντα η διοχέτευση προς διάφορες κατευθύνσεις τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή η τυχαία τροφοδότηση της κοινωνίας με απόφοιτους και απόφοιτες με πλασματικά απολυτήρια..
Φυσικά, το σχολείο δεν αποτελεί μία γυάλα αποκομμένη από την κοινωνία ούτε είμαστε μάγοι ή θαυματοποιοί οι εκπαιδευτικοί.

Η πολιτική παιδεία;
Η πολιτική παιδεία δεν «διδάσκεται». «Μεταφέρεται» σε ένα επίπεδο γνώσεων από τον εκπαιδευτικό και το βιβλίο, αλλά κυρίως βιώνεται σε ένα σχολείο που λειτουργεί:
-ορθολογικά
-δημοκρατικά
-με σαφείς και ρεαλιστικούς στόχους
-χωρίς αντιφατικά/διπλά μηνύματα
-χωρίς κρυφή ατζέντα δασκάλων και διεύθυνσης
-με πρόβλεψη για κάλυψη των κενών και των κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων των μαθητών/μαθητριών.
Είναι αυτονόητο ότι τουλάχιστον οι απόφοιτοι των Γυμνασίων και κυρίως των Λυκείων, θα πρέπει να έχουν αποκτήσει συνείδηση πολίτη, δημοκρατικά αντανακλαστικά και ουσιώδεις γνώσεις για το πολίτευμα και τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους.

Το σχολείο διαιωνίζει κοινωνικές ανισότητες
Είναι γνωστό ότι με ποικίλους συνειδητούς και ασυνείδητους τρόπους, με στάσεις και συμπεριφορές, το σχολείο αναπαράγει τα κοινωνικά στερεότυπα και τις ανισότητες.
Επί πλέον, ένα εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο δεν διαθέτει διαβάθμιση ικανοτήτων σε κάθε τάξη -δηλαδή συγκέντρωση μαθητών του ίδιου επιπέδου σε τμήματα- αντανακλά μεν τη φιλοσοφία να δοθεί η ίδια παιδεία σε όλους τους μαθητές και μαθήτριες χωρίς εξαιρέσεις και, βέβαια, αυτή η πρακτική έχει θεωρηθεί ως η παιδαγωγικά σκόπιμη και δημοκρατική, αλλά, στην Ελλάδα, το σύστημα αξιολόγησης, εστιασμένο στο αποτέλεσμα συγκεκριμένων εξετάσεων και όχι στη διαδικασία απόκτησης γνώσης και ανάπτυξης της προσπάθειας, είναι αφ’ ενός παιδαγωγικά παρωχημένο και αφ’ ετέρου, θεωρώντας ότι οι μαθητές και μαθήτριες μίας τάξης μοιράζονται όντως το ίδιο επίπεδο γνώσεων και ικανοτήτων με μικρές αποκλίσεις, απλά διαιωνίζει τις ανισότητες και δημιουργεί εξαιρετικά μεγάλες δυσκολίες στους εκπαιδευτικούς ως προς το σχεδιασμό και τους στόχους των επί μέρους ενοτήτων των μαθημάτων.
Ένας μηχανισμός αξιολόγησης που θα αφορούσε στη συνολική πρόσληψη/εκμάθηση γνώσεων, δεξιοτήτων και καταβολή προσπάθειας θα έδινε ακριβέστερη εικόνα για τη μαθητική επίδοση.
Ταυτόχρονα, η ακριβής αξιολόγηση θα μπορούσε να συνδυάζεται με ενδοσχολικούς μηχανισμούς
υποστήριξης και ενίσχυσης των αδύναμων μαθητών και μαθητριών.
Όλοι γνωρίζουμε ότι η «κοινή» γνώση που μοιράζεται απλόχερα σε όλους και όλες, στην πράξη «δεν φτάνει» σε, ούτε αξιοποιείται από όλους, γιατί δεν υπάρχει αντικειμενικά κοινή δυνατότητα όλων για πρόσληψη και αξιοποίηση. Και φυσικά εδώ δεν γίνεται λόγος για μικρές αποκλίσεις ούτε για μαθησιακές διαφοροποιήσεις προτιμώμενου μέσου ή στυλ…
Η παροχή κοινού υλικού σε όλο τον πληθυσμό μίας τάξης, έχει φυσικά νόημα σε ένα σύστημα όπου οι απόφοιτοι κάθε συγκεκριμένης τάξης όντως έχουν αποφοιτήσει με επιτυχία και όχι με «σπρώξιμο» στο οποίο για πολλούς λόγους καταφεύγουμε υπονομεύοντας την αξιοπιστία της ίδιας μας της προσπάθειας .
Το ελληνικό σύστημα με την τρέχουσα μορφή διαστρεβλωμένης και μη αντικειμενικής αξιολόγησης και μετακίνησης των μαθητών από τάξη σε τάξη αδικεί όλους τους εμπλεκόμενους -μαθητές και εκπαιδευτικούς. Δίνοντας προβιβάσιμο βαθμό σε μαθητές που πολλές φορές δεν θα έπρεπε καν να βρίσκονται στη συγκεκριμένη τάξη, δεν διευκολύνουμε ούτε τα παιδιά με έλλειμμα γνώσεων και δεξιοτήτων ούτε βέβαια τα παιδιά με στόχους και κατακτημένο επίπεδο γνώσεων. Για το λόγο αυτό, τα απολυτήρια του Λυκείου, είναι κοινό μυστικό ότι αποτελούν πλασματικά πιστοποιητικά για μεγάλο αριθμό μαθητών .
Ερώτημα: Η κατάργηση της βαθμολογίας χωρίς πρόβλεψη για συγκεκριμένους τρόπους αντικειμενικής αξιολόγησης και κάποια μορφή πανελλαδικά εφαρμοζόμενων πρακτικών ελέγχου του επιπέδου των μαθητών/μαθητριών, αρκεί;
H κατάργηση της βαθμολογίας δεν προϋποθέτει πέρα από νέα βιβλία και νέα προσέγγιση και μεθόδους εκ μέρους των εκπαιδευτικών; Eπίσης, νέο καθεστώς ενδοσχολικών σχέσεων και αναβαθμισμένη σχολική υποδομή ώστε να μπορέσει να αξιοποιηθεί ουσιαστικά από δασκάλους/ες και μαθητές/τριες και όχι να καταστήσει τους εκπαιδευτικούς αλώσιμους και ομήρους – γιατί η μέχρι τώρα ψυχολογία των παιδιών είναι: ό,τι δεν βαθμολογείται δεν χρειάζεται διάβασμα και ό,τι δεν περιλαμβάνεται στην εξεταστέα ύλη για το πανεπιστήμιο μάς αφήνει παγερά αδιάφορους/ες.

Αντιμετώπιση της σχολικής παραβατικότητας
Ερώτημα: Είναι δυνατόν να αντιμετωπίζουμε την παραβατικότητα μαθητριών και μαθητών με ρυθμίσεις και διατάξεις που αντανακλούν καθεστώς, πεποιθήσεις και κοινωνικό πλαίσιο 20 ή 30 χρόνων πριν;
Τα νέα δεδομένα – κινητά τηλέφωνα, αύξηση στη χρήση και διακίνηση ουσιών κάποιες φορές ακόμη και στο σχολικό χώρο, αύξηση των παιδιών μονογονεϊκών οικογενειών – για να μην αναφέρουμε την οικονομική κρίση, τα παιδιά των μεταναστών, τον ρατσισμό – χρειάζονται νέες προσεγγίσεις και μέτρα.

Κοινωνοί του ελληνικού πολιτισμού
Ερώτημα: Είναι σκόπιμο και προάγει την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των μαθητών σχετικά με τον ελληνικό, αλλά και τον ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πολιτισμό, να διατηρείται η απουσία προβολών σε τακτική βάση παραστάσεων αρχαίου και νεοελληνικού θεάτρου και συμμετοχής σε δραστηριότητες που εμπλέκουν τα παιδιά σε βασικούς τομείς της κοινωνίας;
Μήπως το αξιόλογο αρχείο της ΕΡΤ θα μπορούσε να διατεθεί στα σχολεία και οι μαθητές να απολαμβάνουν σημαντικές παραστάσεις και εκδηλώσεις που θα τους καταστήσουν κοινωνούς του ελληνικού πολιτισμού και θα δημιουργήσουν μία υγιή «έξη» στην επαφή με την τέχνη δίνοντάς τους και την ιστορική γνώση της εξέλιξης και συνέχειας του Ελληνισμού;
H έμφαση και προσήλωση στη γραμματική και το συντακτικό αποστεώνουν την επαφή με την ουσία και το απόσταγμα της αρχαίας γραμματείας και η απόδειξη είναι ότι ελάχιστα παιδιά -χωρίς ερεθίσματα από την οικογένεια ή το φιλικό περιβάλλον- ενδιαφέρονται για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, το θέατρο ή την τέχνη μετά την αποφοίτησή τους από το ελληνικό σχολείο.

Μαθήματα επιλογών
Η ύπαρξη των μαθημάτων επιλογών όπως Ιστορία της Τέχνης, Ευρωπαϊκός Πολιτισμός, Θεατρολογία, Εικαστικά κ.λπ. αποτελεί θετικό στοιχείο, αλλά αφορά μεμονωμένους μαθητές/μαθήτριες που τα επιλέγουν. Πώς διασφαλίζεται ότι σημαντικά κεφάλαια αυτού που ορίζουμε τουλάχιστον ως ελληνικό και ευρωπαϊκό πολιτισμό έχουν γίνει κτήμα των μαθητών;
Σημαντικό σχετικό ζήτημα είναι ότι τα μαθήματα επιλογών αλλάζουν κατά το δοκούν. Παλιότερα υπήρχε η Ψυχολογία, ακόμη πιο παλιά η Λογική.
Στη σημερινή εποχή με την εικόνα και τον ήχο να κατακλύζουν το μυαλό των παιδιών και όταν σημαντικοί επιστήμονες-ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι και παιδαγωγοί επισημαίνουν την αδυναμία των μαθητών/μαθητριών για επεξεργασία κειμένου, σωστή διατύπωση του λόγου, διαχείριση συναισθημάτων και αυτορρύθμιση, μήπως το ελληνικό σχολείο πρώτο από όλα θα έπρεπε να διαθέτει μάθημα με βασικές αρχές Λογικής και Ψυχολογίας;
Το έτος Αριστοτέλη δεν «έφτασε» στα σχολεία.
Άλλη μία φορά μεμονωμένες πρωτοβουλίες καθηγητών έφεραν κάποια ενημέρωση…
Τέλος, πώς γίνεται με έξι ή επτά ώρες μάθημα καθημερινά, αντί να πυροδοτούμε τη φυσική περιέργεια των παιδιών για μάθηση, να δημιουργούμε άπωση για τη γνώση και τo παρελθόν;
Όταν στο μάθημα της Ιστορίας Γενικής Παιδείας Γ΄ Λυκείου προβάλλεις ντοκιμαντέρ του
BBC για τον Ναζισμό και οι «άριστοι/ες» μαθητές/μαθήτριες αρνούνται να παρακολουθήσουν γιατί λύνουν ασκήσεις για το φροντιστήριο, για ποια παιδεία μιλάμε;

Αρετή Φουφοπούλου
(ΠΕ 13, ΠΕ 02, Med-Educational Psychology-Bristol, UK)
1ο ΓΕΛ Βούλας